दहावी मराठी १७. सोनाली

दहावी मराठी १७. सोनाली

कृती १ : (आकलन कृती) 

(१) आकृत्या पूर्ण करा :

 लेखकाने निवडलेल्या पिलाची वैशिष्ट्ये

 - जन्म होऊन दोन महिने झाले होते 

 - कमी फिसकार गारे व शांत स्वभावाचे 

 - इतर पिल्लांपेक्षा सशक्त

------------------------------------------

कृती १ : (आकलन कृती)

१) सोनाली आणि रुपाली यांची झोपण्यापूर्वीची दंगामस्ती

- दोघीही बिछान्यात चक्क नाचत, कुदत.  

 - थकल्यावर झोपण्यासाठी आपापली जागा पकडत. 

- रूपाली 'फुस्' करून अंग टाकी व झोपी जाई. 

 - सोनालीला लगेच झोप येत नसे. तिला लहान मुलासारखे थोपटावे लागे. मगच ती झोपी जाई.

------------------------------------------------

कृती २ : (आकलन कृती) 

 (१) तुलना करा : 

सोनाली 

- (i) रुपालीपेक्षा ७ दिवसांनी लहान, लहानखुरी.  दिसायला 

- (ii) रूपाली गुरगुरली की सोनाली बापडी होऊन कोपऱ्यात बसे. 

 - (iii) वय वाढल्यावर रूपालीच्या दुप्पट-चौपट वाढली. 

- (iv) रुपालीला सहज तोंडात उचलून धरी. पण रूपालीला तिचे दात लागत नसत.

 *****

 रूपाली

-(i) वयाने सोनालीपेक्षा मोठी. सुरुवातीला अंगापिंडाने- सुद्धा मोठी.

-(ii) सोनालीवर ताईगिरी करायची. सोनालीवर गुरगुरायची. तिला दमात घ्यायची.

 -(iii) वय वाढल्यावर लहानखुरीच राहिली. 

 -(iv) रुपालीने तरीही आपला ताईपणा सोडला नाही. गुरगुरून 'दटावीत असे. सोनालीला

----------------------------------------------------------------------

 सोनाली आणि रूपाली यांच्यातील मैत्री दर्शवणाऱ्या त्यांच्या दोन सवयी लिहा. 

-(i) सोनाली व रूपाली एकत्र फिरत, एकत्र झोपत 

-(ii) एकत्र जेवण घेत.

-----------------------------------------------------

कृती १ : (आकलन कृती)  

(१) पुढील वाक्यांतून दिसणारे सोनालीच्या स्वभावाचे पैलू लिहा :

वाक्ये                   स्वभावाचे पैलू

    (i) रूपाली सोबत नसली तर पंजे मारी. सोनाली जाळीच्या दारावर 

   - सोनाली रूपालीवर मैत्रिणी- सारखे प्रेम करीत होती.

----------------------------------------------------

      (ii) सोनालीने डरकाळी फोडली. मोठ्ठी एक शांत होऊन

       - जेवणाच्या वेळी फसवले, तर तिला संताप येई.

---------------------------------------------------

 (iii) सोनाली लेखकाचे पाय चाटू लागली.

- झालेल्या चुकीबद्दल क्षमा मागण्याची ही वृत्ती दिसून येते.

-----------------------------------------------

(३) पुढील घटना केव्हा घडल्या ते लिहा : 

घटना केव्हा घडली? 

 घटना                            

(1) सोनाली अण्णांवर रागावली. 

(ii) सोनालीने  पातेल्याची चाळणी केली. 

(iii) लेखक हातातले काम टाकून दरवाजाजवळ धावले.

केव्हा घडली?

- (i) जेवणाचा डबा न घेताच अण्णा गच्चीत सोनालीकडे गेले, तेव्हा. 

- (ii) सोनालीला दूध प्यायला दिलेले पातेले लेखक परत आणायला विसरले, तेव्हा. 

-  (iii) सोनालीची बंगल्याच्या घुमली, तेव्हा. डरकाळी आवारात. 

------------------------------------------------------

कृती ४ : (स्वमत / अभिव्यक्ती)

  •'पशूंना कोणी फसवले तर त्यांना राग येतो,' यासंबंधी तुम्ही अनुभवलेली घटना तुमच्या शब्दांत लिहा. 

           उत्तर : ही आमच्या गावातली प्रत्यक्षात घडलेली घटना आहे. सुट्टीमध्ये टेकाडावरच्या वडाच्या झाडावर पकडापकडी खेळणे हा आमचा लाडका खेळ असे. असेच आम्ही एकदा पारंब्यांना लोंबकळत खेळत होतो. निरंजनने बिस्किटे आणली होती. ती आम्ही वरच्या वर एकमेकांकडे फेकत आणि झेलत होतो. झोके घेता घेता झेल घेणे खूप कौशल्याचे होते. आम्ही बिस्किटे खात होतो. एखादे खाली पडत होते. आमच्या सोबतचा कुत्रा ते पडलेले बिस्कीट खाई. ते पाहून निरंजनला लहर आली. तो खाली उतरला. त्याने एक बिस्कीट दूर फेकले. दूरवर जाऊन त्या कुत्र्याने ते खाल्ले. नंतर नंतर निरंजन बिस्किटे फेकण्याची बतावणी करू लागला. विचारा कुत्रा धावत जाई पण त्याला काही मिळत नसे. तो रागाने गुरगुर करीत होता. निरंजनने पातळसा दगड घेऊन बिस्कीट म्हणून फेकला. कुत्रा मोठ्या आशेने तिकडे धावला. पण बिस्कीट नाही, हे कळताच तो चवताळला. संतापाने निरंजनकडे धावला. निरंजन घाबरून पारंबीवर चढला. सरसर वर चढू लागला. चवताळलेला कुत्रा तिथे आलाच. त्याने झेप घेतली आणि निरंजनला पकडले. पण निरंजनची पॅन्ट फक्त त्याच्या तोंडात आली. पॅन्ट टर्रर्र करून फाटली. आम्ही सगळे स्तब्ध होऊन बघतच राहिलो. 

-------------------------------------------------------

कृती : (स्वमत/अभिव्यक्ती) 

• सोनाली व दीपाली यांच्यातील जिव्हाळा व्यक्त करणारा प्रसंग तुमच्या शब्दांत लिहा. 

 उत्तर : वन्य प्राणी हिंस असतात, अशी सर्व माणसांची समजूत आहे. अन्य प्राण्यांना मारण्यासाठीच ते टपलेले असतात, अशीही एक समजूत माणसांमध्ये निर्माण झालेली आहे. पण वन्य प्राणी माणसांप्रमाणे उत्कटपणे प्रेम करू शकतात, नव्हे करतात, हा हृदय अनुभव या पाठात ठायी ठायी प्रत्ययाला येतो. दीपालीवर सोनालीचा खूप जीव होता. दीपाली सोनालीबरोबर तासन्तास खेळत बसे. पण तिला सोनालीने कधीही इजा केली नाही. एकदा दीपाली सोनालीबरोबर खेळत बसली होती. तेवढ्यात एक पेशन्ट तिथे आला. त्याला ते दृश्य पाहून धक्काच बसला. दीपाली चुकून सिंहिणीकडे गेली असावी, या कल्पनेने तो धावला आणि त्याने दीपालीला चटकन उचलून घेतले. एक परका माणूस प्रिय व्यक्तीला उचलून घेतो याचा सोनालीला संताप आला. ती त्याच्यावर फिसकारली आणि चवताळून त्याच्यावर धावली. तिचा तो अवतार पाहून त्याने दीपालीला तशीच टाकली. तेवढ्यात अण्णा बाहेर आले. त्यांना घडलेली हकिकत समजली. तो प्रसंग प्रत्यक्ष पाहण्यासाठी अण्णांनी त्या गृहस्थाला दीपालीला उचलायला सांगितले. त्या गृहस्थाने दीपालीला हात लावला, मात्र सोनाली चवताळून त्याच्या अंगावर धावली. लेखकांचे घर हे आता तिला स्वतःचे घर वाटत होते. घरातली माणसे ही आता तिची माणसे झाली होती. परक्या माणसांनी घरातल्या माणसांना हातसुद्धा लावणे तिला मंजूर नव्हते. सोनालीच्या मनातली प्रेमाची ही उत्कट भावना या प्रसंगातून व्यक्त होते..

----------------------------------------------------------------------------