23 जून दैनंदिन शालेय परिपाठ
प्रार्थना
असो तुला देवा माझा सदा नमस्कार....
→ श्लोक
- यदा यदा हि धर्मस्य ग्लानिर्भवति भारत। अभ्युत्थानमधर्मस्य तदात्मानं सृजाम्यहम्॥
- श्रीमद्भगवद्गीता जेव्हा जेव्हा आणि जेथे जेथे धर्माचरणाचा -हास होतो, आणि अधर्माचे वर्चस्व होते. त्या त्या वेळी हे भारता! मी स्वतः अवतीर्ण होतो. जग निसर्गाने घडविले. विज्ञानाने जगाला प्रगती दिली तर कलेने त्याला सौंदर्य दिले, प्रसन्नता दिली. कलांच्या आविष्कारने आपले नेहमीचं
→ चिंतन
कला म्हणजे परमेश्वराचे मंदिर आहे. २३ जून वार जीवन देखील रम्य भासू लागते. जेवताना सनईचे गोड स्वर कानी पडले, झोपताना अंगाईचे सूर ऐकू आले आणि पहाटे भूपाळीच्या गोड शब्दांनी डोळे उघडले तर कुणाला प्रसन्न वाटणार नाही? साध्या शब्दातून सांगायचे ते कवितेतून सांगितले तर ते हृदयात पोहोचते आणि त्याला सुरांची जोड दिली तर हृदयात रुजते. कला अशी माणसाला प्रसन्नतेचे वरदान देते.
→ कथाकथन
'दृढनिश्चयी ध्रुवबाळ' फार पूर्वी उत्तानपाद नावाचा एक राजा होऊन गेला. त्याला दोन राण्या होत्या एक होत नाह रुबीन दूसरी होती नावडती, तिचे नाव सुनीती सुरुचीच्या मुलाचे नाव उत्तम असे होते पण सुनीतीला मात्र दूर राहावे लागे. एके दिवशी काही मुलांबरोबर खेळत असता इतर मुलांनी तुझ्या वडीलांचे नाय काय, असे विचारले. काही तो धावत आईकडे आला व म्हणाला,' आई, माझे बाबा कोण? ते कुठे आहेत? 'ध्रुवाचे हे बोलणे ऐकून त्याची आई म्हणाली. बाळ, उत्तानपाद राजे जा तुझे वडील.' आईचे बोलणे ऐकताच ध्रुवाला खूप आनंद झाला व आई नको म्हणत असताना तो राजवाड्यात धावत आला. उत्तानपाद राज्य सेवा सिंहासनावर बसला होता. ध्रुवबाळाला पाहून राजाने चटकन त्याला उचलून घेतले व आपल्या मांडीवर बसविले नि तो प्रेमाने फुरवान नागला. इतक्यात सुरुची तेथे आली. राजाने ध्रुवाला मांडीवर बसविले हे तिला आवडले नाही. ती रागाने म्हणाली, 'महाराज, माझ्या उत्तमऐकती या प मांडीवर बसविले? त्याला खाली उतरया.' राजाने तिच्या बोलण्याकडे सक्ष न देता तो प्रवाशी गोड गोड बोलण्यात दंग होता. राजा ऐकत सुरुची अधिकच रागावली व तिने ध्रुवाला राजाच्या मांडीवरून खाली ढकलून दिले. ध्रुवाला फार वाईट वाटले नि तो रडत रडत आपल्या आईको आजा व म्हणाला,' आई, असे का ग झाले?' सुनीतीने ध्रुवाची समजूत घातली. ती म्हणाली, 'बाळ आपण मनापासून देवाची भक्ती केली मजे ते मिळेल यावर ध्रुव म्हणला, 'आई, तो देव आहे तरी कुठे?" सुनीती म्हणाली, बाळ देव खूप लांब अरण्यात असतो.' आईये पोष ध्रुव आईला म्हणाला, 'आई, तर मग मी अरण्यात जाऊन त्या देवाला भेटतो' आई म्हणाली, 'बाळ तू अजून लहान आहेस. अरण्यात सिंह ते तुला त्रास देतील. तू आताच मला सोडून जाऊ नकोस' ध्रुवाने निश्चयाने सांगितले, 'आई, आता मी देवाला भेटल्याशिवाय परत येणार नाही. तु माझी काळजी करू नकोस.' लागलीच ध्रुव निघाला. तो खूप लांब अरण्यात शिरला नि एका झऱ्याच्या काठी असलेल्या झाडाखाली बसला. इतक्यात सेनानी आले. या लहानग्या मुलाला अरण्यात पाहून त्यांना नवल वाटले. ते ध्रुवाला म्हणाले.' बाळ, तू एकटा या अरण्यात कशाला आलास?' ध्रुवमा देवाला भेटायचे आहे. म्हणून मी देवाची प्रार्थना करण्यासाठी येथे आलो आहे.' नारदमुनींनी देवाची प्रार्थना करण्यासाठी ध्रुवाला एक मंत्र से निघून गेले. ध्रुवाने खूप वर्षे त्या मंत्राचा जप केला, त्याचा दृढ निश्चय नि भक्ती पाहून श्री विष्णुदेव त्याला प्रसन्न झाले नि म्हणाले, बाळ, तुम काय हवे ते माग, मी तुझ्या भक्तीवर प्रसन्न झालो आहे' ध्रुव बोलला, 'देवा, माझ्या आईला सुखी कर नि मला जेथून कोणी ढकलणार नाही अशी जागा दे तथास्तु" पुढे ध्रुवाने पुष्कळ वर्षे राज्य केले व शेवटी देवाने दिलेल्या जागी तो गेला. मुलांनो, आकाशात उत्तरेकडे जो तारा नेहमी एकाच जागी दिसतो तो ध्रुवतारा म्हणून ओळखला जातो. तोच आपला ध्रुवबाळ. बरं का
→ सुविचार
•'केल्याने होत आहे रे आधी केलेची पाहिजे' 1 • जाती धर्माच्या भिंती ओलांडून पलीकडे घेऊन जाण्याचे सामर्थ्य फक्त कलेत व दृढनिश्चियात आहे.
दिनविशेष -
• भारतीय नभोवाणीची प्रथम ललकारी - १९२७ : २३ जून १९२७ रोजी संध्याकाळी ६ वा. भारतीय नभोवाणी मुंबईहुन अधिकृतपणे घुमली. याआधी २ वर्षापूर्वीपासून फक्त मुंबई शहराच्या कक्षेत कानाला यंत्र लावूनच कार्यक्रम ऐकू येत. पाश्चिमात्य आणि भारतीय संगीताचाच समावेश कार्यक्रमात असे. ही नभोवाणी खासगी कंपनीच्या मालकीची होती. याच काळात पाश्चिमात्य देशातून रेडिओचा प्रसार झपाट्याने होत होता. हिंदुस्थानी लोकांकडून आपला फायदा होईल, अशा रितीने रंजन, शिक्षण देण्यासाठी रेडिओचे माध्यम उत्तम आहे. याची जाणीव तेव्हा ब्रिटिश राजसत्तेला झाली व त्यानी इंडिया कॅलेंडर केबल्स' ही खासगी कंपनी ताब्यात घेऊन 'इंडियन ब्रॉडकॉस्टिंग' या नावाने २३ जून १९२७ पासून हा सरकारी उद्योग म्हणून चालू केला. लॉर्ड आयर्विन यांनी कार्यक्रमाचे उद्घाटन केले व नंतर सुप्रसिध्द गायक फैयाझखांचे संगीत मुंबईकरांना ऐकायला मिळाले. स्वातंत्र्योत्तर काळात नभोवाणीचा विकास झपाट्याने झाला. महाराष्ट्रात मुंबई, पुणे, नागपूर, औरंगाबाद, सांगली, जळगाव, परभणी आणि रत्नागिरी अशी नभोवाणी केंद्रे चालविली जात आहेत.
→ मूल्ये
• कर्तव्यदक्षता, समता, निसर्गप्रेम.
→ अन्य घटना
• प्लासीची लढाई झाली व बंगालचा नवाब सिराजउद्दौला याचा पराभव होऊन ब्रिटिश सत्तेची मुहूर्तमेढ रोवली गेली - १७५७ • नानासाहेब पेशवे (बाळाजी बाजीराव) स्मृतिदिन - १७६१ • राष्ट्रमाता इंदिरा गांधींचे सुपुत्र व युवा नेते संजय गांधी यांचे विमान अपघातात निधन - १९८० काँग्रेसचे जेष्ठ नेते व मुंबईचे माजी महापौर स. का. पाटील यांचे निधन - १९८१
→ उपक्रम
• शाळेत एक शालेय नभोवाणी मंडळ स्थापन करा व दर आठवड्याला त्याचा कार्यक्रम करा. यात मागील आठवड्यातल्या बातम्या, एखादी मजेदार, आश्चर्यकारक माहिती व चांगली कामे केलेल्यांची मुलाखत सादर करा.
→ समूहगान
• राष्ट्र की जय चेतना का गान वंदे मातरम्......
→ सामान्यज्ञान
• अरुंडेल रुक्मिणी देवी प्रसिध्द नृत्य कलाकार
• नितीन बोस प्रसिध्द चित्रपट दिग्दर्शक -
नंदलाल बोस - प्रसिध्द शिल्प कलाकार
• लता मंगेशकर - सर्वश्रेष्ठ गायिका
• अरुडेल रुक्मिणी देवी प्रसिध्द नृत्य कलाकार
• नितीन बोस प्रसिध्द चित्रपट दिग्दर्शक
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा